Przyprawę chili uzyskuje się z ostrych owoców gatunków blisko spokrewnionych z papryką jednoroczną (Capsicum annuum L.). Krzewy tych gatunków osiągają wysokość do 1 m. Pochodzą one z tropikalnych obszarów Ameryki. Przyprawę chili można uzyskać również z innych gatunków papryki o małych owocach, np. Capsicum fastigiatum.
Europejczycy po raz pierwszy poznali chili podróżując z wyprawą Kolumba do Indii Zachodnich. Lekarz uczestniczący w tejże podróży opisał przyprawę którą tubylcy używali do przyprawiania ryb i ptaków nazywaną agi lub aji.
Jednak chili najczęściej uzyskuje się z mielonych owoców gatunków Capsicum frutescens. Przyprawa ta występuje pod postacią proszku i bywa często nazywana pieprzem Cayenne (od portu Cayenne) lub pieprzem kajeńskim. Natomiast ostry sos tabasco uzyskuje się z owoców papryki jagodowej.
Występuje bardzo dużo odmian tej papryki o owocach różnej wielkości, smaku i barwy. Wyróżnia się owoce zielone, żółte, pomarańczowe, czerwone i ciemnoczerwone. Najmniejsze owoce mają wielkość fasoli (mają one bardzo ostry i parzący smak).
Wyróżnia się także wiele odmian przyprawy chili:
- delikatne
- korzenno-ziołowe
- bardzo pikantne
Największym producentem tej papryki są państwa Afryki zachodniej, a także Meksyk, Brazylia, Kolumbia, Gujana, Stany Zjednoczone, Wietnam, Indie i Indonezja. Ostre gatunki tej rośliny są także, choć na mniejszą skalę, uprawiane w Polsce.
Owoce papryki zawierają alkaloid kapsaicynę, który to właśnie jest powodem palącego i ostrego smaku. Kapsaicyna nie powoduje trwałych uszkodzeń tkanek. Pobudza ona komórki nerwowe w ten sam sposób, jak rzeczywiste uszkodzenia tkanek na skutek urazu mechanicznego lub poparzenia. Jednak w dużym stężeniu może powodować kłopoty z oddychaniem, sinienie skóry i konwulsje. Należy zaznaczyć, że admierne jej stężenie w żywności powoduje taką pikantność, iż uniemożliwia to spożycie, w związku z tym przypadki zatruć tym związkiem są niezmiernie rzadkie.
Papryka ta ma znakomity wpływ na trawienie - pobudza je, zmniejsza głód, przyspiesza spalanie kalorii i rozgrzewa ciało.
Zastosowanie:
- jako przyprawa: świeże owoce, suszone lub roztarte na proszek
- przemysł spożywczy: ostra papryka wykorzystywana jest do przygotowywania konserw rybnych, warzywnych i mięsnych, wędlin i mieszanek przypraw, do produkcja tabasco, sosy typu chili
- przyprawa do: mięs z rusztu, sosów, mięsa wołowego, wieprzowego i ryb, grochu, soczewicy, zup mięsnych i rybnych, kaczki, gęsi i gulaszu
- pod nazwą chili sprzedawana jest mieszanka w której składzie oprócz papryki znajdują się: czosnek, majeranek, kminek i czasami cebula
- medycyna: kapsaicyna jest wykorzystywana jako lek znieczulający, stosowany zewnętrznie (głównie w maściach zmniejszających ból stawów i mięśni)
- broń chemiczna: niezabijająca broń chemiczna; w rozmaitych aerozolach i proszkach (tzw. gaz pieprzowy) służących do rozganiania tłumów lub samoobrony